Takdir Herkese İyi Gelir!
İşte sizi en son kim, hangi konuda takdir etti? Hatırlıyor musunuz?
Peki siz bir iş arkadaşınıza ne zaman içtenlikle teşekkür ettiniz?
Takdirin hem takdir eden hem edilen kişinin hayatında fark yarattığını biliyor muydunuz?
Öyle görünüyor ki olumlu bir davranışı takdir etmek, sebep olduğu etkiler düşünüldüğünde bir nezaket kuralı olmanın çok ötesinde.
Nörolojik Açıdan Takdir Nasıl Karşılık Buluyor?
UCLA’nın Mindfulness Awareness Research Center olarak adlandırılan araştırma merkezinde, minnettarlığımızı bildirdiğimizde ve aynı şekilde aldığımızda, beynimizdeki sinirsel yapıların değiştiği ve daha mutlu hissettiğimiz tespit edildi. Takdir edilmek ve başkalarını takdir etmek, vücuttaki ‘iyi’ hormonları tetikliyor ve bağışıklık sisteminin etkin işleyişini düzenliyor.
Bilim insanları takdir alışverişinin, beynin ödül merkezini aktive ederek dünyayı ve kendimizi görme şeklimizi değiştirdiğini söylüyor. ‘Teşekkür’ ettiğimizde ya da bize teşekkür edildiğinde, beynimiz otomatik olarak sahip olduklarımıza odaklanır, içsel motivasyon ve şimdiki zamana dair güçlü bir farkındalık üretir. İçten bir takdir, nörokimyasal düzeyde şükran duygularımızı, kaygılarımızı ve ani stres tepkilerimizi yöneten serotonin, dopamin ve norepinefrin gibi nörotransmiterler için bir katalizör görevi görür (1).
Bu durumu, 70 farklı dilde kitapları yayınlanan liderlik uzmanı Robin Sharma’ya şöyle ifade ediyor:
“Şükran mutluluk getirir. Mutluluk üretkenliği artırır. Verimlilik, ustalığı ortaya çıkarır. Ve ustalık dünyaya ilham verir”.
Tüm bunlara ek olarak, bir kişiyi takdir etmenin bir nevi kelebek etkisi yaratma potansiyeli de var! Araştırmalara göre takdir edilen kişiler kendilerini sosyal olarak değerli hissettikleri için toplumun ve diğer kişilerin faydasını daha fazla gözeterek davranma eğiliminde oluyorlar (2).
İstifa eden 10 çalışandan 8’i takdir edilmediğini söylüyor.
Takdir edilmek kadar takdir etmenin de kişi için olumlu etkilerinden söz edebiliriz ancak takdir etmemenin bedeli herkes için çok ağır.
Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada’daki The O.C. Tanner Institute and HealthStream (3) 100.000 kişilik bir araştırma yürüterek, istifa eden çalışanların %79’unun, işlerini bırakmalarındaki en önemli sebebin takdir edilmemeleri olduğunu ortaya çıkardı. Buna karşın, en yüksek motivasyona sahip çalışanların %94’ü yöneticilerinin onları iyi tanıdığını düşünüyor. Çünkü bir çalışanın iş yerinde, fikirleriyle ve ihtiyaçlarıyla bir birey olarak görüldüğünü, duyulduğunu hissetmesi, varlığının bilindiğini ve buna değer verildiğini görmesi de bir çeşit takdir desek yanlış olmaz.
Peki Ne Yapabiliriz?
Bir kişiyi takdir etmenin pek çok yolu var ama altın kurallar sıklık, zamanlama ve samimiyet.
Takdir etmek için her zaman zafer dolu bir anı beklemek gerekmez. İşler yolunda gitmediğinde, motivasyona ihtiyaç duyduğunu hissettiğiniz bir çalışana ya da iş arkadaşınıza, yaptığı iş için verdiği emeği takdir edebilir, ona güvendiğinizi hissettirebilirsiniz. Kimi zaman da zorlu bir iş tamamlandığında, bir kriz çözüldüğünde ya da günlük bir rekor kırıldığında… Küçük ya da büyük gördüğünüz olumlu bir duruma dikkat çekmek ve her takdir fırsatını kullanmanın yaratacağı olumlu iklim paha biçilemez.
Zamanında takdir edin. Olumlu şeyler, fark edildiği anda dile getirildiğinde etkisi çok daha büyük olur. O an herkesin zihninde tazeyken teşekkür edin. İyi yapılan bir işin hemen ardından takdir etmek, kişiselleştirilmiş bir hediye almak, bir güzel teşekkür notu yazmak, eğer şartlar buna uygunsa kişiye ek izin vermek ya da yemeğe çıkarmak seçenekler arasında olabilir.
İçten davranmanın yerini hiçbir şey tutamaz. Genel geçer ifadeler, “öyle gerektiği için” edilen bir teşekkürün iyi hissettirmesi pek olası değildir. Öncelikle takdir ettiğiniz şey konusunda spesifik olmak samimiyetinizi gösterecektir. Genellemeler üzerinden gelişi güzel bir teşekkür yerine, takdir ettiğiniz şeyi vurgulayacak şekilde kişiye özel bir övgüde bulunmak çalışanın takdir edildiğini hissetmesi için önemli bir detay. Örneğin, “Projede iyi iş çıkardın.” yerine “Bu projedeki yaratıcı fikirlerimizin kaynağı sensin; emeğin için teşekkür ederim.” demek fark yaratacak ve kişiye hem kendisinin hem de çabasının görünür olduğunu hissettirecektir.
Son olarak, takdir kültürü oluşturmak ve sürekliliğini sağlamak da uzun vadede olumlu sonuçlar görebilmek için önemli. Bir alışkanlık haline gelebilmesi için günlük ya da haftalık hedeflerle takdir edebileceğiniz küçük şeyleri belirlemekle başlayabilirsiniz.
Kaynaklar
https://positivepsychology.com/neuroscience-of-gratitude/#brain-effects
https://faculty.wharton.upenn.edu/wp-content/uploads/2012/05/GrantGino_A-LitteThanks.pdf
*Photo: Pexels
Hiç Yorum Yok